An Drochaid Eadarainn Tha i seo 'na làraich-lìn a sholaraicheas dorust fosgailte do dhualchas beò na Gàidhlig mar a chìthear, a chluinnear 's a chleachdar a' là an-diugh ann an Gàidhealtachd na h-Albann Nuaidh.
An Drochaid Eadarainn
Ceap Breatainn: Loch Bhras d’Or
Leigheasan aig Baile
Leigheas air Barrain
Facal-toisich
Tha Oighrig Chùraidh, nach maireann, à Baile na Frangach, ag innse mar a bhìte dèanamh barran leigheis. Rachadh gné àraid do spuing a thrusadh air bàrr stumpaichean `s a' choillidh. Bhathas `ga thoirt sin dhachaidh gus barran a dheanamh dheth. Mar a bu dual dha leithid dhe na leigheasan seo, bhiodh ùrnaigh air a gabhail fhad `s a bha daoin' a' deasachadh a' bharrain.
Neach-aithris: Eamag Dhòmhnallach
This cure, collected from Effie Currie of Frenchvale, Cape Breton County, describes a homemade healing bandage. Fungi found around old stumps were collected, taken home and fashioned into a bandage. As with many remedies of the time, reciting prayers was part of the process.
Ce remède, évoqué par Effie Currie de Frenchvale, dans le comté du Cap-Breton, consiste en un pansement fait maison pour les plaies. On cueillait les champignons qui poussaient autour des vieilles souches, on les rapportait à la maison et on en faisant un bandage. Comme pour de nombreux remèdes de l’époque, il fallait réciter des prières en même temps.
Leigheas air Barrain
Am boireannach a bha seo, dh’fhaighnich i dé an t-ainm a bh’ air a nighinn. Thug mi dhi an t-ainm, Màiri Ann. Agus bhiodh ‘ad a’ faighinn…chan urra’ mise ‘cantainn dé an t-ainm a bh’ air, chan e snodhach a bh’ ann, cha chreid mi… ach bidh e `fas aig bàrr nan stumpaichean - seann stumpa. Tha e coltach ri dorais bheaga. Agus bha i ga cruinneachadh sin, agus bha i `dol dhachaidh, `s bha i `ga thoirt leath’ na gheobheadh i `seo agus bha i `gabhail ùrnaigh. Chan eil fhios agamsa dé `n ùrnaigh a bha i `gabhail. Agus bha i `cur rud dhe seo ann am poca beag, agus bha i `ga fhuaghal. `S bha i `cur sreang às, bheireadh i dhomh na thuigeadh i fhéin `s chuir a màthair dh’ionnsaigh na h-ighinn e. O, an ceann latha bhiodh an nighean na b’ fheàrr agus gabhaidh `ad - na barrain - eagal, théid eagal a chur orra, neo an leagadh -gu faigheadh iad droch leagadh. Agus sin mar a chuala mise sgeul mu na barrain.
© Cruinneachadh Beul-Aithris Gàidhlig Cheap Breatainn, Sruth nan Gàidheal
Tar-sgrìobhadh: Sgioba a' Phroiseigt 2012
Description of a homemade healing bandage.
Description d’un bandage fait maison.
Oighrig Bealag
Chaidh Oighrig Bealag a bhreith ann am Mèinnean Baile Shudnaidh. Aig aois trì bliadhn' deug, thugadh i do dhachaigh ann am Baile nam Frangach far an deach a togail o `n uair sin. Phòs i agus bha triùir chloinne deug do theaghlach aca. Bha i `na bana-seinneadair iomraiteach a bha gu tric air a clàradh.
Neach-aithris: Eamag Dhòmhnallach
Effie Bella Currie was born in Sydney Mines, Cape Breton. At thirteen, she was adopted by a family in Frenchvale and it was there she went on to meet and marry Dougal Currie of MacAdam’s Lake, a neighbouring community in the Hills of Boisdale. Effie and Dougal raised a family of thirteen in a home steeped in the Gaelic tradition. Effie enjoyed music and was a noted Gaelic singer who was often recorded.
Effie Bella Currie est née à Sydney Mines, au Cap-Breton. À l’âge de 13 ans, elle a été adoptée par une famille de Frenchvale et c’est là qu’elle a rencontré Dougal Currie de MacAdams Lake, communauté avoisinante des collines de Boisdale, qu’elle a fini par épouser. Effie et Dougal ont élevé une famille de 13 enfants dans un foyer imprégné de traditions gaéliques. Effie aimait la musique et était une chanteuse gaélique notoire, qu’on a souvent enregistrée.